Alergie są przyczyną wielu nieprzyjemności, a nawet stanów zagrożenia życia. Dotyczy to szczególnie uczulenia na jad owadów. W polskim klimacie jest to dość częsty rodzaj alergii, związany przede wszystkim z osami, pszczołami oraz szerszeniami. Zimą wystrzeganie się ryzykownego ugryzienia jest proste, jednak latem, gdy owady są wszędzie trzeba zachować szczególne środki ostrożności.
Co oznacza alergia na jad szerszenia?
Wśród licznych typów alergii (pokarmowa, na pyłki, na kurz), uczulenie na jad może być jedną z najpoważniejszych. W zależności od nadwrażliwości organizmu alergenem może stać się ślina, fragmenty pancerzy, odchody owadów, choć najczęściej substancją uczulającą jest jad. Dotyczy to zarówno pszczół, jak i szerszeni. Pomimo że uczulenie na jad szerszeni nie jest częste, trzeba zachować podwójną uwagę, gdyż na ich jad reagują nawet osoby, które nie są alergikami.
Podczas ugryzienia przez szerszenia dochodzi do nadmiernej reakcji układu immunologicznego. Zaczyna on wytwarzać przeciwciała odpowiadające za zwalczanie substancji uznanych przez organizm za wroga. W przypadku uczulenia na jad szerszenia możliwe jest bardzo gwałtowne pojawienie się reakcji alergicznej, czyli wstrząs anafilaktyczny, który może zagrażać życiu.
Alergeny w jadzie szerszenia
Mocna lub lekka reakcja alergiczna po ugryzieniu jest efektem znajdujących się w jadzie składników, mianowicie białek lub peptydów. Wspomniane białka mają charakter enzymów, co oznacza że potrafią rozkładać inne rodzaje białek, w tym te, z których składa się tkanka w ludzkim organizmie. Osoby wrażliwe, czyli uczulone na jad mogą po ugryzieniu zacząć odczuwać nieprzyjemne dolegliwości.
U osoby nieuczulonej najczęściej pojawia się tylko zaczerwienienie i odrobina bólu, jednak reakcja alergiczna alergika może być bardzo intensywna. Opuchlizna oraz zaczerwienienie pokrywa więcej niż 10 cm ciała wokół użądlenia, może pojawić się ostro ból, podwyższona temperatura i złe samopoczucie. Konieczne jest udanie się do lekarza nawet po jednym użądleniu. Dla osób nie uczulonych użądlenie szerszenia nie bywa groźniejsze niż ukąszenie przez pszczołę, dla alergika nawet jedno może być bardzo groźne, zwłaszcza gdy doszło do niego w obrębie jamy ustnej, języka lub szyi. Wtedy należy zadzwonić po karetkę, aby nie doszło doduszenia się.
Pierwsza pomoc po ukąszeniu szerszenia
Moment ukąszenia u osoby uczulonej może wywołać panikę nie tylko w niej, ale i u osób przy tym obecnym. Niezbędne jest zminimalizowanie ryzyka kolejnego ukąszenia (gdy ugryzienie nastąpiło na zewnątrz, należy schronić się w pomieszczeniu) oraz podanie leku przeciwuczuleniowego. Zazwyczaj alergik ma go przy sobie. Zmniejsza on ryzyko pojawienia się wstrząsu anafilaktycznego.
Kolejnym krokiem jest usunięcie żądła, jeżeli pozostało w ciele. Najlepiej nadaje się do tego nożyk albo paznokieć. Pęseta albo palce mogą spowodować, że z pęcherzyka jadowego żądle więcej jadu dostanie się do organizmu. Po usunięciu kłopotliwego elementu niezbędne jest zastosowanie zimnych okładów albo nacierania obrzęku wodą z sodą oczyszczoną lub sokiem z cebuli, co zmniejsza jego wielkość.
Karolina Skrzek
