Obrzęk Quinckego to dolegliwość pojawiająca się najczęściej w odpowiedzi na czynnik alergiczny. W jego wyniku powstają dobrze odgraniczone nabrzmienia skóry i błon śluzowych. U połowy chorych pojawia się również pokrzywka. Obrzękowi mogą towarzyszyć również inne dolegliwości typowe dla uczulenia, takie jak katar, trudności z oddychaniem czy swędzenie skóry. Niekiedy reakcja ta nie ma podłoża alergicznego, ale pojawia się w wyniku działania niektórych leków czy bodźców fizykalnych. Co warto wiedzieć o tej przypadłości?
Obrzęk Quinckego najczęściej pojawia się w obrębie twarzy. Może dotyczyć okolic ust, języka czy powiek. Najgroźniejsza sytuacja ma miejsce, gdy nabrzmiewa gardło. Prowadzić to może nawet do uduszenia. Inne lokalizacje obrzęku naczynioruchowego to ręce, stopy, pośladki i genitalia. Zazwyczaj cofa się on samoistnie w ciągu kilku godzin, lecz niekiedy wymaga interwencji lekarza.
Obrzęk Quinckego – czym jest?
Obrzęk Quinckego to dolegliwość, która charakteryzuje się powstawaniem nabrzmienia skóry i błon śluzowych. Obrzęk jest wynikiem rozszerzenia naczyń krwionośnych i ich wynaczyniania pod wpływem bradykininy. Wydzielana jest ona pod wpływem kontaktu z czynnikiem prowokującym, takim jak alergeny czy leki. Obrzęk Quinckego jest zazwyczaj ciastowaty oraz niebolesny. Zajmuje okolice twarzy, kończyn oraz stawów. Niebezpieczny jest wówczas, gdy obejmuje język, gardło i krtań, prowadząc do problemów z oddychaniem. Konsekwencją nabrzmienia tych okolic może być nawet zgon pacjenta.
Przyczyny obrzęku Quinckego
Obrzęk naczynioruchowy najczęściej ma podłoże alergiczne. Pojawia się w wyniku kontaktu alergika z uczulającym czynnikiem. Nabrzmienie może być wywołane przez niektóre pokarmy, jad owadów czy substancje chemiczne. W przypadku podłoża alergicznego, obrzękowi często towarzyszy pokrzywka. Takie same objawy ma również niealergiczny obrzęk Quinckego, za który odpowiedzialny jest jednak inny mechanizm rozwoju choroby. Jego symptomy pojawiają się pod wpływem zażycia niesteroidowych leków przeciwzapalnych, radiologicznych środków kontrastowych czy zimna. Ostatnim typem obrzęku jest jego odmiana wrodzona. Manifestuje się zwykle już we wczesnym dzieciństwie. Nabrzmienie tkanek może być w jego przypadku wywołane stresem, infekcjami czy urazami.
Objawy towarzyszące obrzękowi Quinckego
Obrzęk naczynioruchowy objawia się ciastowatym nabrzmieniem tkanek w okolicach twarzy, kończyn i genitaliów. Niekiedy dotyczy także układu pokarmowego. Wywołuje wtedy wymioty, nudności, biegunki oraz ból brzucha. W przypadku zajęcia krtani i gardła może spowodować trudności z oddychaniem. Zazwyczaj obrzęk Quinckego jest nasilony bardziej po jednej stronie ciała chorego. Może towarzyszyć również wstrząsowi anafilaktycznemu, który jest bardzo groźny dla życia. W takiej sytuacji oprócz opuchlizny pojawiają się zawroty głowy, osłabienie, kołatanie serca, chrypka i nagły spadek ciśnienia tętniczego. Obrzęk częściej pojawia się u kobiet, ponieważ sprzyja mu wysoki poziom estrogenów. Jego symptomy zazwyczaj mijają po kilku godzinach, rzadko utrzymują się do 5-7 dni.
Leczenie obrzęku naczynioworuchowego
Alergiczny obrzęk Quinckego leczony jest zwykle za pomocą leków przeciwhistaminowych. Niestety, często nie przynoszą one odpowiednich rezultatów, choć mogą zahamować inne objawy alergii. W niwelowaniu objawów obrzęku skuteczniejsze działanie wykazują za to glikokortykosteroidy. Jeżeli nabrzmieniu towarzyszą symptomy wstrząsu anafilaktycznego, konieczne okazuje się podanie adrenaliny. Silny obrzęk krtani i gardła, który może prowadzić do uduszenia chorego, może wymagać tracheotomii. W jej trakcie wykonuje się otwór w tchawicy, przez który wprowadza się rurkę. Zapewnia to dopływ powietrza do płuc mimo zatkania górnych dróg oddechowych.
Obrzęk Quinckego – jak mu zapobiec?
Obrzęk Quinckego zazwyczaj pojawia się u pacjenta nagle. Większą ostrożność powinny zachowywać osoby, u których w rodzinie były przypadki zachorowania na tę dolegliwość. Wrodzony obrzęk naczynioruchowy leczy się za pomocą koncentratu inhibitora C1-estrazy lub androgenów. Nabrzmienie o podłożu alergicznym wymaga ustalenia, jaki czynnik wywołał taką reakcję. Niezbędne więc będzie wykonanie testów na alergię, aby określić, co konkretnie nas uczula. Po ustaleniu alergenów odpowiedzialnych za obrzęk musimy wyeliminować je ze swojego otoczenia lub jadłospisu. Osoby uczulone na jad owadów lub te, które przebyły już wstrząs anafilaktyczny, dodatkowo powinny nosić ze sobą jednorazowe ampułkostrzykawki z adrenaliną. Domięśniowe podanie adrenaliny zatrzyma objawy wstrząsu, co może uratować życie chorego.
Karolina Solga
