10 października obchodzimy Międzynarodowy Dzień Zdrowia Psychicznego. To doskonała okazja, aby pokłonić się nad największymi problemami, z którymi boryka się współczesne społeczeństwo. O zdrowie fizyczne dbamy całkiem dobrze. Organizuje się nawet kampanie społeczne zachęcające do badań profilaktycznych. Bardzo często jednak nie wiemy, jak dbać o zdrowie psychiczne.
Spis treści:
- Zaburzenia psychiczne – zmora XXI wieku!
- Dlaczego warto wzmacniać odporność na stres?
- Z czego wynika zamartwianie się?
- Zarządzanie stresem, czyli klucz do sukcesu
- Profilaktyka zdrowia psychicznego powinna sięgać najmłodszych lat
- Toksyczni ludzie – musisz ich wyprosić ze swojego życia!
- Jak kształtować w sobie asertywność?
- Jak dbać o zdrowie psychiczne? Postaw na poczucie humoru
- Ruch a synteza neuroprzekaźników
Zaburzenia psychiczne – zmora XXI wieku!
Zespół lęku uogólnionego, depresja, nerwica natręctw, zaburzenia osobowości – to tylko niektóre wyzwania dla psychologów i psychiatrów, z którymi muszą się zmierzyć w XXI wieku. Współczesny świat sprzyja zaburzeniom psychicznym. Warto jednak pamiętać o tym, że nie jesteśmy zdani tylko na to, co przyniesie nam los. Profilaktyka zdrowia psychicznego powinna odgrywać istotną rolę w naszym życiu.
Dlaczego warto wzmacniać odporność na stres?
Odporność na stres u wielu osób przyjmuje dość niską wartość. Nie radzimy sobie z trudnymi emocjami. Często też zbyt łatwo stresujemy się rzeczami bez znaczenia. Warto pamiętać, że trudności nie da się całkowicie uniknąć. Te zawsze się pojawią, choć u każdego pod nieco inną postacią. Stres mogą generować nawet pozytywne zmiany w naszym życiu, w tym planowanie ślubu, szykowanie się do narodzin dziecka czy zmiana pracy na lepiej płatną. Także przykrości, złe słowo, złośliwy komentarz koleżanki itp. mogą podnieść poziom kortyzolu i adrenaliny. Co ciekawe, przyczyny stresu obejmują też zmęczenie. Jeśli pracujemy po 12 godzin dziennie, możemy denerwować się każdym dodatkowym zadaniem, które na nas spada.
Z czego wynika zamartwianie się?
Do tego dochodzi zamartwianie się. Jedni mają naturę optymistów i zakładają, że każdy problem to wyzwanie, któremu trzeba stawić czoła. Drudzy natomiast uważają, że wpadają w czarną otchłań bez dna i już nigdy nie spotka ich nic dobrego. Na zamartwianie się i towarzyszący temu procesowi stres wpływa kilka czynników. Po pierwsze, charakter naszego mózgu i układu nerwowego. Wysoka wrażliwość sensoryczna, choć w porę ostrzega nas przed potencjalnym zagrożeniem, może też skutkować zwiększoną tendencją do zamartwiania się i wybiegania myślami w przyszłość. Niektóre osoby nadmiernie stresują się wszystkim przez sposób, w jaki zostały wychowane. Jeśli rodzic cały czas zamartwiał się każdą informacją zasłyszaną na mieście czy w telewizji, przyjęły jego sposób interpretacji rzeczywistości. Niestety, nie jest on zbyt adaptacyjny. U wielu Polaków obserwuje się też negatywny narcyzm. Tacy ludzie uważają, że wszelkie nieszczęścia i złe siły sprzysięgły się przeciwko nim.
Zarządzanie stresem, czyli klucz do sukcesu
Stres jest wpisany w nasze życie. Nie da się go całkowicie uniknąć. Pełni bowiem rolę adaptacyjną i zwiększa szanse na przeżycie. Stanowi spuściznę ewolucyjną po naszych przodkach żyjących w jaskini. Warto jednak opanować zarządzanie stresem. Musimy nauczyć się oceniać, na ile dana sytuacja stanowi realne zagrożenie, a na ile mamy do czynienia z negatywną interpretacją rzeczywistości.
Profilaktyka zdrowia psychicznego powinna sięgać najmłodszych lat
Profilaktyka zdrowia psychicznego powinna obejmować już sposób wychowywania dzieci. W tych nie należy zaszczepiać nadmiernej nieufności czy podejrzliwości. Gdy dziecko słyszy od rodziców, że jego kolega jest dziwny, sąsiadka złośliwa, a obcym nie wolno ufać, w dorosłym życiu stosuje dystans emocjonalny. Zakłada bowiem, że ze strony innych ludzi może spotkać go coś złego. Wpływa to negatywnie na relacje międzyludzkie, utrudnia budowanie bliskich związków romantycznych czy przyjacielskich. Te wymagają od nas pewnej dozy zaufania.
Toksyczni ludzie – musisz ich wyprosić ze swojego życia!
Jeśli zastanawiasz się, jak dbać o zdrowie psychiczne, musisz pamiętać o tym, aby wypraszać ze swojego życia toksycznych ludzi. Ci odbierają bowiem energię niezbędną do działania. Zatruwają twoje życie i podcinają skrzydła. Toksyczny człowiek często od początku wysyła niepokojące sygnały. W dość osobliwy i niezwykle raniący sposób uprawia krytykę wymierzoną przeciwko nam. Jeśli zauważymy, że jest ona wolna od aspektu merytorycznego i jedynie pogarsza nam samopoczucie, zamiast motywować do zmiany, należy urwać kontakt z taką osobą. Z jej strony nie czeka nas bowiem nic dobrego. To, kim się otaczamy, wpływa zaś na nasze zdrowie psychiczne.
Jak kształtować w sobie asertywność?
Milczenie stanowi często obieraną strategię, gdy jakaś sytuacja nam nie odpowiada. Tymczasem lepiej uciec od problemu lub walczyć o jego rozwiązanie. Np. nasza teściowa wtrąca się do sposobu wychowywania dzieci. Możemy wyprowadzić się do innego miasta, aby nas zbyt często nie odwiedzała lub zwrócić jej kulturalnie uwagę, że to my decydujemy o przyjętych metodach wychowawczych i prosimy, aby ich nie kwestionowała. To jednak wymaga od nas asertywności i umiejętności stawiania granic. Nad obiema sprawami musimy jeszcze popracować. Bardzo ciężko przychodzi nam bowiem wyznaczanie zdrowych granic, które nie są ani zbyt sztywne, ani zbyt chwiejne.
Jak dbać o zdrowie psychiczne? Postaw na poczucie humoru
Wielu osobom wydaje się to niedorzeczne. W jaki sposób poczucie humoru może nam pomóc, gdy znaleźliśmy się w trudnej sytuacji finansowej lub właśnie zostaliśmy bez pracy, a nowej na horyzoncie nie widać? Jednak to właśnie ono stanowi swoisty wentyl bezpieczeństwa o niezwykle adaptacyjnym charakterze. Dzięki poczuciu humoru możemy dostrzec, że problem tkwił w naszym szefie, nie zaś w naszych umiejętnościach. Te z reguły spotykały się z uznaniem klientów, dlatego możemy zdobyć ich rekomendacje i poszukać zatrudnienia w konkurencyjnej firmie.
Ruch a synteza neuroprzekaźników
Profilaktyka zdrowia psychicznego powinna też obejmować ruch. Dzięki niemu mózg jest lepiej dotleniony i wydajnie syntetyzuje neuroprzekaźniki, w tym serotoninę, zwaną hormonem szczęścia. Siedzący tryb życia sprzyja depresji. Po pracy warto wyjść na długi spacer, poobcować z naturą lub pobiegać. W ten sposób dbamy nie tylko o układ krążenia, ale też zdrowie psychiczne, które stanowi bezcenną wartość.
Magdalena Kukurowska
