Poczucie winy wzbudzane przez rodziców
Ricky Turner z Unsplash

Rodzic ma do odegrania w życiu dziecka niezwykle istotną rolę. Ma mu nie tylko zapewnić przetrwanie, ale też prawidłowy rozwój emocjonalny. Niestety nie zawsze opiekunowie radzą sobie z tym zadaniem. Poczucie winy wzbudzane przez rodziców to poważne nadużycie, które niesie ze sobą daleko idące konsekwencje, które dosięgają potomstwo nawet w dorosłym życiu.

Spis treści:

  1. Błędy wychowawcze rodziców i ich konsekwencje
  2. Bezbronne dziecko zdane wyłącznie na rodziców
  3. Kiedy władza nad dzieckiem jest nadużywana
  4. Poczucie winy wzbudzane przez rodziców, czyli technika manipulacji
  5. Brak asertywności i problemy ze stawianiem granic
  6. Gdy przyjemność wzbudza poczucie winy
  7. Do czego prowadzi wzbudzanie poczucia winy w dzieciach?
  8. Nadmiarowe poczucie winy a uzależnienia
  9. Szantaż emocjonalny ze strony rodziców

Bezbronne dziecko zdane wyłącznie na rodziców

Mózg człowieka jest najlepiej rozwiniętym w świecie zwierząt. Ze względu na swoje rozmiary zrodził istotny problem. Tak duża głowa nie przeszłaby przez kanał rodny, kobiety umierałyby podczas porodu. W rezultacie natura poszła na pewien kompromis. Dziecko przychodzi na świat z małym mózgiem, dzięki czemu matka nie umiera podczas porodu. Niestety musi się nim stosunkowo długo zajmować, ponieważ młody człowiek jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. Początkowo dziecko jest całkowicie zależne od rodzica. Później rozwija się przy jego wsparciu.

Błędy wychowawcze rodziców i ich konsekwencje

Rodzic ma do odegrania kilka istotnych funkcji. Przede wszystkim powinien dzielić z dzieckiem radości i koić smutki. Musi też stwarzać jasne ramy, które rodzą poczucie bezpieczeństwa w młodym człowieku przez swoją przewidywalność. Warto jednak podkreślić, iż rodzic uczy się wychowywania dziecka metodą prób i błędów. Obecnie na rynku mamy wiele wartościowych poradników, lecz nawet one nie zawsze potrafią nas przygotować do roli mamy czy taty. Nic dziwnego, że rodzice popełniają błędy wychowawcze. Gdy te są stosunkowo niewielkiego kalibru, to nie zaburzają rozwoju emocjonalnego dziecka. Gorzej, gdy przekraczają pewną granicę i rzutują negatywnie na psychikę młodego człowieka.

Kiedy władza nad dzieckiem jest nadużywana

Władza nad dzieckiem to coś, z czego rodzice korzystają w różny sposób. Jedni szanują autonomię swojego potomstwa i starają się wychować go do samodzielności. Cechuje ich odpowiedzialność i dojrzałość emocjonalna. Niestety nie każdy rodzic zachowuje się tak wzorcowo. Wielu wykorzystuje władzę nad dzieckiem i dopuszcza się nadużyć. Np. albo zrobisz to, czego od ciebie oczekuję, albo tego pożałujesz. Rodzic może oczekiwać, że dziecko zrealizuje jego niespełnione marzenia i np. pójdzie na prawo, które zupełnie go nie interesuje. Gdy dziecko wybiera ekonomię jako kierunek studiów, matka lub ojciec zaczyna się odgrażać, że nie da mu ani grosza na utrzymanie.

Poczucie winy wzbudzane przez rodziców, czyli technika manipulacji

Poczucie winy wzbudzane przez rodziców to bardzo niszczycielskie narzędzie, które niestety jest dość skuteczne. Dziecko od małego uczy się dostosowywać do potrzeb rodziców, żeby nie wzbudzać w nim negatywnych reakcji. Boi się, że postępując wbrew matce czy ojcu, narazi się na złość, niezadowolenie. Zostanie też obarczone nieprzyjemnym poczuciem winy. W rezultacie dziecko ignoruje swoje potrzeby. Np. chciałoby pobiegać, małe dzieci są dość ruchliwe. Jednak tego nie robi, bo mama woli, gdy siedzi z książką i się uczy. Nie chce jej zawieść ani rozzłościć, więc rezygnuje ze swoich potrzeb.

Brak asertywności i problemy ze stawianiem granic

Niestety poczucie winy wzbudzane przez rodziców determinuje też dorosłe życie. Ktoś, kto dorastał w takiej rodzinie, często nie umie stawiać swoich potrzeb na pierwszym miejscu. Wykazuje natomiast nadmierną tendencję do dostosowywania się do oczekiwań innych osób, przez co pada ofiarą licznych nadużyć. Tacy ludzie z nadmiarowym poczuciem winy często nie tylko nie potrafią dążyć do realizacji swoich potrzeb, lecz również mają problemy z ich nazwaniem.

Gdy przyjemność wzbudza poczucie winy

Jeśli np. ojciec wymagał od ciebie pilnej nauki, możesz czuć się źle, gdy robisz coś dla własnej przyjemności, np. oglądasz ubrania w galerii handlowej, pielęgnujesz włosy czy rozmawiasz przez telefon z koleżanką. Towarzyszy ci poczucie winy, że tak marnujesz cenny czas. Tymczasem każdy musi najpierw zaspokoić swoje potrzeby, by mieć siły na pracę i pomaganie innym.

Do czego prowadzi wzbudzanie poczucia winy w dzieciach?

Wzbudzanie poczucia winy w dzieciach może w nich rodzić frustrację. W pewnym momencie mają dość, że robią wszystko pod dyktando rodziców. Chcą iść na urodziny przyjaciółki, ale muszą przyjechać do domu, pilnować mieszkania, bo rodzice jadą na wakacje. Jeśli takie dorosłe dziecko odmówi opieki nad domem, zostanie wyzwane od niewdzięczników, a rodzic okaże wielki zawód. Pamiętajmy, że nie odpowiadamy za emocje innych ludzi. Rodzice są dorośli, muszą nauczyć sobie radzić z niezadowoleniem i frustracją.

Nadmiarowe poczucie winy a uzależnienia

Nadmiarowe poczucie winy sprawia, że życie staje się ciężkie do wytrzymania, przez co osoba ucieka w uzależnienia, które dają jej chwilowy oddech. Pozwalają zapomnieć o trudnych emocjach. Jednak nałogi destrukcyjnie wpływają na życie. Warto o tym pamiętać, zanim zaczniemy sterować i manipulować dziećmi, okazując im swoje niezadowolenie ich odmową. Jeśli naprawdę je kochamy, musimy przyznać im prawo do autonomii.

Szantaż emocjonalny ze strony rodziców

Wzbudzanie poczucia winy przez rodziców często prowadzi do patologicznych sytuacji. Jeśli zamieszkasz ze swoją partnerką, ja umrę ze zgryzoty. Jeśli dorosłe dziecko uwierzy rodzicowi, który stosuje szantaż emocjonalny, zniszczy życie nie tylko sobie, ale też ukochanej osobie. Matka nie umrze dlatego, że jej dorosły syn zamieszka ze swoją partnerką. Niektórzy rodzice stawiają sprawę na ostrzu noża, nie uznając odmowy czy okoliczności. Na święta masz być u mnie, nie u teściowej. Masz odbierać od razu, kiedy dzwonię, nawet jeśli jesteś w pracy. Takie zachowanie jest apodyktyczne i pokazuje niezdrowy egoizm rodziców. Wzbudzanie poczucia winy często praktykują osoby cierpiące na narcystyczne zaburzenie osobowości, borderline oraz psychopaci. Tacy ludzie opanowali do perfekcji sztukę manipulacji i są pozbawieni empatii.