Od 90 lat diagnozuje się objawy związane z nadwrażliwością na uczulający alergików pokarm – to nie tylko niestrawność i nudności, ale i zaburzenia snu, zachowania i nastroju, bóle migrenowe, apatia, koncentracji czy nadpobudliwość. Czym jest alergia pokarmowa?
Nie bez przyczyny dzieciom z ADHD zaleca się stosowanie diety dla alergików – eliminacyjnej zwanej wykluczającą, w której pomija się w menu najpowszechniej szkodzące alergeny, od jaj, orzeszków ziemnych, po mleko i jego przetwory czy wzmacniacze smaku, barwniki i inne konserwanty i dodatki do żywności.
Szereg produktów powoduje natychmiastowe uwolnienie dużych dawek histaminy w organizmie, a w efekcie dla niektórych groźną reakcję alergen-przeciwciało, powodującą także reakcje skórne – np. przy alergii na mleko atopowe zapalenie skóry u najmłodszych czyli skazę białkową czy reakcje krzyżowe – gdzie spożycie pokarmu będącego alergenem nakłada się na alergię wziewną np. na pylenie drzew czy traw.
Nadwrażliwość pokarmowa
może mieć charakter alergiczny (IgE zależny lub niezależny) bądź występować jako nietolerancja pokarmowa, gdzie nie występuje reakcja immunologiczna.
Reakcja alergiczna IgE-zależna może zaistnieć w różnych narządach – objawy mogą być żołądkowo-jelitowe, skórne, w układzie oddechowym, ogólnoustrojowe, gdy mamy do czynienia z wstrząsem anafilaktycznym czy inne, rzadziej występujące. Natomiast reakcja IgE niezależna wywołuje gastroenteropatię przez nadwrażliwość na białka pokarmowe, chorobę trzewną lub skórną bądź zespół Heinera.
Na pograniczu reakcji immunologicznych i IgE niezależnych jest atopowe zapalenie skóry, kwasochłonne zapalenie błony śluzowej przewodu pokarmowego, obrzęki krtani i warg itp.
Niealergiczna nadwrażliwość pokarmowa dawniej była zwana nietolerancją pokarmową albo pseudoalergią.
Bywa skutkiem spożycia danego szkodzącego pokarmu, działania farmakologicznego (kofeiny, tyraminy) czy toksycznego.
Wieloskładnikowe pokarmy mogą u alergików wywołać w tym samym czasie dwie lub więcej reakcje alergiczne, która mogą wystąpić od razu, ale także nawet po kilku dniach.
Alergeny pokarmowe
Jest ich ponad 100 – zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego.
Źródłami alergenów są wśród roślin –
- trawy i zboża – pszenica, żyto, owies, jęczmień i ryż
- orzechy – włoskie, brazylijskie czy laskowe
- strączkowe – orzeszki ziemne, fasola, groch, soja czy soczewica
- cytrusy – cytryna, pomarańcz, mandarynka, limonka, grejpfrut
- dyniowate – melon, dynia, ogórek czy cukinia
- śliwowe – morele, brzoskwinie, śliwy, wiśnie, czereśnie, jabłka, grusze, migdały i daktyle
- liliowate – czosnek, szczypiorek, por, cebula, szparagi
- psiankowate – pomidory, ziemniaki, chili, oberżyna
- pietruszkowate – marchew, seler, pietruszka
- słonecznikowate – karczochy, salaty, słoneczniki
- gorczyczne – brokuły, kapusta, brukselka, kalafior, rzodkiew, gorczyca i rzepa
Źródłami alergenów pochodzenia zwierzęcego –
- mięso wołowe, wieprzowe, cielęcina, baranina, konina
- białka mleka krowiego, koziego i inne
- białka jaj kurzych
- mięso kurze, indycze, kacze, gęsie
- ryby – dorsze, śledzie, makrele, tuńczyki, łososie
- mięso skorupiaków – krabów, homarów, langust, krewetek
- mięczaki – małże, ostrygi, ślimaki, kałamarnice.
Obróbka potraw
Wystąpienie reakcji alergicznej może mieć związek z tym, jak często przyjmujemy dany pokarm z alergenem albo z jego sposobem przyrządzania, np. jednym szkodzi mleko UHT, a innym tylko świeże, jedni nie tolerują przegotowanego, inni zaś jedynie mleko po pogrzaniu.
Dlatego też alergia na fistaszki (orzeszki ziemne) jest częstsza w USA niż Chinach, gdzie są na ogół gotowane, gdy Amerykanie prażą je w wysokiej temperaturze w suchym powietrzu, co powoduje nasilenie szkodliwych cech nasilających alergię.
Dbaj o układ pokarmowy
Na rozwój alergii pokarmowej ma oczywiście wpływ stan układu pokarmowego, np. ilość toksyn w organizmie (polekowych, z konserwantów i dodatków do żywności), stan błony śluzowej przewodu pokarmowego (sprawnie funkcjonująca, bez uszkodzeń), przeszłe stany zapalne, działanie immunologiczne, kwasowość soku żołądkowego, aktywność enzymów czy infekcje (np. helicobacter pylori), ułatwiające wnikanie antygenów pokarmowych odgrywają dużą rolę w rozwoju alergii, nasileniu jej objawów.
