Atopowe zapalenie skóry – kompendium najważniejszych informacji

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to najczęstsza choroba alergiczna skóry. Wzrost zachorowań obserwuje się w dużych aglomeracjach miejskich oraz krajach wysokouprzemysłowionych. AZS ma charakter przewlekły i nawrotowy. Typowymi objawami są: silny, uporczywy świąd, charakterystyczna lokalizacja zmian oraz suchość skóry. Ważne jest prawidłowe leczenie zmian celem uchronienia przed rozwojem poważniejszych konsekwencji, jakimi mogą być: zainfekowanie skóry gronkowcem złocistym o rozlanym charakterze czy zakażenie wirusem opryszczki zwykłej. Podstawą leczenia są glikokortykosteroidy (hamują stan zapalny), odpowiednia pielęgnacja skóry oraz unikanie czynników drażniących [1].

Kto może postawić diagnozę?

W przypadku wystąpienia niepokojących objawów, takich jak: suche wykwity skórne, złuszczanie naskórka czy świąd, należy udać się do dermatologa lub alergologa. U niemowląt zmiany najczęściej lokalizują się na policzkach i na owłosionej skórze głowy. U starszych niemowląt występują na tułowiu i zewnętrznych, wyprostnych częściach kończyn. Dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym prezentują wypryski skórne najczęściej w obrębie zgięć stawowych.

Diagnozę stawia się na podstawie oceny zmian skórnych, zgłaszanych dolegliwości oraz wyników testów płatkowych. Testy te polegają na naniesieniu na skórę pleców płatków (krążków bibuły) zawierających różne alergeny i utrzymywaniu ich na skórze przez okres 48 godzin. Niestety testy są mało czułe (ujemny wynik testu nie zawsze oznacza brak uczulenia). Dlatego ważne jest odpowiednie przygotowanie – mianowicie odstawienie leków przeciwalergicznych na okres od 14 do nawet 60 dni. Dodatkowo w dniu wykonania testów nie należy stosować żadnych kosmetyków na skórę, na którą będą nanoszone alergeny. Co więcej, testy płatkowe powinny być wykonane w okresie, kiedy nasza skóra nie jest wystawiona na długotrwałe działanie słońca (czyli lepiej nie robić diagnostyki AZS tuż po okresie wakacyjnym) [2,3].

Jak pielęgnować skórę?

Bardzo dobrym preparatem w leczeniu i łagodzeniu objawów jest krem na atopowe zapalenie skóry Bepanthen. Preparat zapewnia redukcję zaczerwienienia i świądu. Nie zawiera konserwantów oraz substancji zapachowych, dzięki czemu może być stosowany w tak newralgicznych miejscach, jak powieki czy twarz. Jest rekomendowany zarówno kobietom w ciąży, matkom karmiącym, jak i niemowlakom od pierwszych dni życia. Co więcej, Bepanthen wydłuża okres remisji AZS oraz wzmaga działanie sterydoterapii. Krem zawiera w swoim składzie lipidy LLT, które imitują naturalne lipidy naskórkowe, naturalne lipidy pielęgnacyjne oraz prowitaminę B5, czyli dekspantenol. Preparat należy nakładać w zależności od potrzeb (najlepiej tuż po kąpieli) na nieuszkodzoną skórę.

Jak wygląda leczenie w okresie nasileń objawów?

Proces terapeutyczny składa się z postępowania pielęgnacyjnego i profilaktycznego (tak jak wyżej) oraz leczniczego. Profilaktykę pierwotną (chroniącą przed zachorowaniem) stanowi niepalenie papierosów w czasie ciąży oraz karmienie piersią do 6. miesiąca życia. W przypadku potwierdzenia alergii pokarmowej u dziecka z AZS wymagane jest stosowanie diety eliminacyjnej, wykluczającej uczulające pokarmy. W przypadku pojawienia się objawów (świąd, łuszczenie się zmian skórnych) wysoką skuteczność mają miejscowo stosowane sterydy oraz inhibitory kalcyneuryny. W leczeniu ogólnym bardzo dobrze sprawdzają się leki antyhistaminowe (np. hydroksyzyna), zmniejszające świąd, a stosowane w porze wieczorowej ułatwiają zasypianie. W ciężkich postaciach wskazana jest fototerapia [3].

Czy można całkowicie wyleczyć AZS?

Atopowe zapalenie skóry ustępuje z wiekiem u prawie 40% dzieci. U części osób występują nawroty w wieku dorosłym. Ponieważ w rozwoju AZS znaczenie mają czynniki genetyczne związane z nieprawidłową strukturą skóry, często choroba trwa wiele lat, a niekiedy całe życie. Występują natomiast długie okresy bez żadnych dolegliwości [1].

Bibliografia:

[1] – https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory

[2] – https://www.mp.pl/pacjent/astma/badania/45988,testy-skorne?autolink=1

[3] – Dobrzańska A., Ryżko J., Pediatria – Podręcznik do Lekarskiego Egzaminu Końcowego i Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego, EDRA Urban & Partner, Wrocław 2015