ABC alergii LECZENIE ALERGII
O skuteczności aerozoli i niedocenianej roli nosa
Wdychane przez nos powietrze dostosowuje się do warunków w pęcherzykach płucnych takich jak temperatura ciała i 100% wilgotność względna powietrza, przy czym ważne jest, ile powietrza wdychamy i jak szybko.
Terapia miejscowa jest bardzo korzystna w przewlekłych nieżytach nosa – aerozole mogą dotrzeć do przewodu nosowego, odpowiedzialnego za powstawanie zaburzeń w zatokach przynosowych, ale działanie aerozolu w samych zatokach jest znikome.
Co wpływa na skuteczność aerozoli?
Przed wszystkim wielkość cząstek aerozolu, ciśnienie i – przede wszystkim – wielkość otworu ujścia zatok, bo leczniczy aerozol może nie wnikać do zatoki szczękowej, jeżeli średnica ujścia jest mniejsza niż 1 mm (stosuje się w tym celu nawet zabieg operacyjny poszerzający ujście).
Aerozoloterapia w chorobach układu oddechowego
jest uznaną i bardzo popularną metodą leczniczą, ale badania i doniesienia kliniczne niejednokrotnie kwestionują skuteczność leczenia dolnych dróg oddechowych i pęcherzyków płucnych – głownie dlatego, że wiele przyrządów i aparatów do inhalacji wziewnej ma ustniki, przez które wziewany aerozol omija całkowicie pierwszy odcinek drogi oddechowej, nos i część nosową gardła.
Błona śluzowej nosa oczyszcza powietrze z zawartych w nim zanieczyszczeń, czynników drażniących, drobnoustrojów, cząstek pokarmowych czy płynów, wychwytuje je i transportuje do części nosowej gardła, skąd ze śluzem docierają do ust i przełyku. Błony śluzowa utrzymuje też odpowiednie pH.
Nos odpowiada też za odruch obronny – kichanie i odruch nosowo-sercowy. W ciągu doby przez nos przepływa około 12 000 litrów powietrza oddechowego, dlatego tak ważne jest, by był drożny.
Nabłonek dróg oddechowych może stykać się z 25 milionami na godzinę cząstek zanieczyszczeń – zatem zaburzenia czynności błony śluzowej nosa mają wpływ na stan całego organizmu, nie tylko układu oddechowego.
Lecząc ewentualne choroby nosa warto mieć świadomość, że jedynie 3% aerozolu o cząstkach wielkości 3-10 μm działa w zatokach przynosowych. Najkorzystniejsza temperatura aerozolu to 30-36°C.
Zastosowanie terapii
Terapia aerozolowa może mieć zastosowanie, jeżeli wielkość ujścia zatoki szczękowej będzie większa niż 1 mm, dlatego w przypadku leczenia zaostrzeń stanów zapalnych zatok po przebytych wcześniej operacjach endoskopowych czy operacjach zatoki szczękowej dużą rolę odgrywa stan błony śluzowej nosa i możliwość dotarcia aerozolu do środkowego przewodu nosowego.
Po operacjach zatok leczenie antybiotykowe jest bardzo skuteczne. Lecz przy przewlekłym zapaleniu zatok, bez operacyjnego poszerzenia dostępu do zatoki szczękowej, skuteczność aerozoli jest niewielka.
W leczeniu przewlekłego stanu zapalnego nosa i zatok przynosowych stwierdzili skuteczne jest stosowanie do nosa roztworu soli, ale podawanie w ten sposób miejscowo antybiotyków ma niewielki efekt.
Przy skrzywieniach czy zapadnięciach grzbietu nosa, skrzywieniu przegrody nosa itp., polipach, zbyt szerokich jamach nosa czy przerostach błony śluzowej leczenie aerozolami nie będzie skuteczne bez wcześniejszego usunięcia tych przeszkód.
Stosowanie glikokortykosteroidów (działających przeciwzapalnie i przeciwalergicznie) przy alergicznym nieżycie nosa ma bardzo wiele zalet, ale i ryzyko wystąpienia działań ubocznych.
Przygotuj gardło
Przed leczeniem aerozolami zbadaj również gardło, głównie jego część nosową gardła, częstą przyczynę problemów z drożnością nosa.
Aerozole w terapii stosuje się przy przewlekłych nieżytach zanikowych i przerostowych krtani, a leczenie inhalacyjne przy nadmiernym przeciążeniu głosu.
Mentol
stosuje się wziewnie do poprawy drożności nosa i choć nie poprawia oddychania przez nos to odczuwalny chłód mentolowy jest odbierany jako pomocny w udrażnianiu nosa i ułatwianiu oddychania.
Przeciwwskazania do stosowania aerozoloterapii
- ostre stany zapalne błony śluzowej nosa
- stany zapalne zatok przynosowych, głównie przy chorobach zakaźnych
- krwawienia z nosa
- stany bezpośrednio po urazie nosa czy zatok przynosowych
- podejrzenia choroby nowotworowej nosa lub zatok przynosowych (konieczne jest wówczas leczenie chirurgiczne, radioterapia i ewentualnie chemioterapia)
(PFN)
Źródło – Alergologia Info 2010, V,5-6; 177-182; S. Betlejewski, A. Betlejewski
« Problemy kierowcy…
