kiedy zaczynają pylić trawy

Zielona trawa aż zachęca do rozłożenia koca  i odpoczynku na świeżym powietrzu. Maj to okres obfitujący w weekendy, które chętnie spędzamy na działce czy obrzeżach miasta, z dala od zgiełku i hałasu. Niestety, to także miesiąc, kiedy zaczynają pylić trawy zaliczane do często spotykanych alergenów wziewnych. Jak przywrócić komfort życia, gdy unoszące się w powietrzu pyłki traw zaczną nas uczulać i powodować alergiczny nieżyt nosa?

Z badań przeprowadzonych przez ECAP (Epidemiologię Chorób Alergicznych w Polsce) wynika, że alergiczny nieżyt nosa w 16% przypadków wywołują alergeny obecne w pyłku traw.  Jednocześnie u 21,3% chorych na alergię kontakt z pyłkami traw powoduje dodatnie odczyny w punktowym teście skórnym (Samoliński i in. 2007).

Kiedy zaczynają pylić trawy?

Okres pylenia traw różni się w poszczególnych częściach Europy i zależy m.in. od klimatu oraz  warunków pogodowych w danym sezonie wegetacyjnym. W basenie Morza Śródziemnego, do którego chętnie udajemy się na urlop, trawy zaczynają pylić już na początku maja (na podstawie polleninfo.org). Z kolei w Europie Środkowej, w tym  w Polsce, początek intensywnego pylenia traw przypada na  trzecią dekadę maja (Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych, dane retrospektywne za lata 1989-2014). W praktyce oznacza to, że osoby uczulone na pyłki traw mogą spędzić długi majowy weekend na łonie przyrody bez przykrych objawów alergii. Wprawdzie pojedyncze ziarna pyłku traw  unoszą się w powietrzu już pod koniec kwietnia, ale ich stężenie jest zbyt niskie, by wywołać reakcję alergiczną.

W zależności od strefy klimatycznej trawy zaczną pylić nie tylko w innym terminie, ale też obserwuje się różnice w czasie ich pylenia. W Polsce główny okres pylenia traw przypada na trzecią dekadę maja, czerwiec i pierwszą połowę lipca (Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych, dane retrospektywne za lata 1989-2014). Warto jednak pamiętać, że termin ten może ulec przesunięciom w zależności m.in. od warunków pogodowych.  Jeśli sezon wegetacyjny rozpocznie się szybciej ze względu na krótką zimę, wówczas też trawy zaczną szybciej pylić. Ponadto w poszczególnych okresach obserwuje się zróżnicowanie wartości średnich i maksymalnych stężeń pyłku traw, co przekłada się bezpośrednio na nasilenie objawów chorobowych u osób uczulonych na te rośliny (Rapiejko i in. 2004).  Warto zaznaczyć, iż w Europie Południowej obserwuje się dłuższy sezon pylenia traw niż w Polsce, jednak średnie stężenie alergenów w powietrzu nad Morzem Śródziemnym jest niższe, przez co alergicy odczuwają mniejszy dyskomfort (na podstawie polleninfo.org).

Bambus to też roślina zaliczana do traw!

Szacuje się, że u 25% osób uczulonych na pyłki traw, aby pojawiły się pierwsze objawy alergii, w 1 m3 powietrza musi znajdować się 20 ziaren pyłku traw (Rapiejko i in. 2004).  Takie stężenie na ogół obserwuje się między Dniem Matki a Dniem Dziecka.  Trawy należą do szeroko rozpowszechnionych roślin, porastają różne strefy klimatyczne, począwszy od polarnej, a na tropikalnej skończywszy.  Do traw zaliczamy nie tylko te rośliny, które porastają nasze skwerki i murawę stadionów piłkarskich. W skład rodziny Gramineae  wchodzą także zboża, m.in. pszenica, żyto, jęczmień, owies, proso, kukurydza, ryż i sorgo.  Dużą niespodzianką dla wielu osób może okazać się fakt, iż do traw biolodzy zaliczają też bambusa. Rodzina Gramineae składa się także z traw pastewnych i użytkowych, którymi żywią się zwierzęta hodowlane – wyczyńca łąkowego, tomki wonnej i tymotki łąkowej (Kozłowski i in. 2013).

 

Alergia na pyłki traw – nieadekwatna reakcja układu immunologicznego

Wprawdzie pyłki traw nie stanowią żadnego zagrożenia dla naszego organizmu, ale czasem układ immunologiczny nie potrafi prawidłowo rozpoznać niebezpieczeństwa i przystępuje do zwalczania „obcego”. Aby pyłki traw nie dostały się do dalszych odcinków dróg oddechowych, następuje produkcja rzadkiej, wodnistej wydzieliny. Katar sienny stanowi zatem jeden z mechanizmów obronnych organizmu, który ma za zadanie wydalić z dróg oddechowych ciało obce, jakim są pyłki traw. Ponadto uwolniona przez organizm histamina pełniąca rolę substancji prozapalnej, przyczynia się do obrzęku nosa, w rezultacie pojawia się uczucie zatkanego nosa, które utrudnia codzienne funkcjonowanie (Samoliński 2000).

Alergiczny nieżyt nosa a problemy z koncentracją

Wiosna to trudny czas dla osób borykających się z alergią wziewną, która objawia się alergicznym nieżytem nosa  i zapaleniem spojówek.  U osób zmagających się z uczuleniem na pyłki traw obserwuje się wahania emocjonalne, bezdech we śnie i problemy z koncentracją.  Jednocześnie towarzyszące alergikom uczucie zatkanego nosa uniemożliwia swobodne oddychanie i tym samym obniża jakość snu.  Nawet jeśli osobie borykającej się z alergicznym nieżytem nosa uda się zmrużyć oczy, w nocy będzie budziła się, aby pozbyć się zalegającej w nosie wydzieliny (Leynaert i in. 2000; Nicholas i in. 1982; Mullol i in. 2008).

Jak walczyć z alergią wziewną?

Najlepszym sposobem w walce z alergią jest unikanie substancji, które wywołują niepożądane reakcje. O ile w przypadku wyrobów spożywczych czy kosmetyków odpowiedzialnych za alergię skórną można zapanować nad sytuacją, o tyle nie mamy wpływu na skład powietrza, którym oddychamy. Trudno wyobrazić sobie, aby w okresie pylenia traw – od drugiej połowy maja do początku lipca, w ogóle nie wychodzić z domu i nie otwierać w nim okien.  Na szczęście objawy alergicznego nieżytu nosa można złagodzić, przyjmując odpowiednie leki antyhistaminowe (Zawisza 2009). Wybierając produkt, należy przyjrzeć się jego składowi, ponieważ przyjmowanie niektórych preparatów niesie ze sobą skutki uboczne takie jak nadmierna senność i problemy z koncentracją. Osoby stosujące leki antyhistaminowe I generacji nie powinny wykonywać pracy w niektórych zawodach. Ze względów bezpieczeństwa tego typu produktów nie powinni zażywać kierowcy, operatorzy maszyn i koparek oraz piloci samolotów.  Błędnym założeniem jest przekonanie, iż po leki antyhistaminowe I generacji można sięgać wieczorem, ponieważ po przebudzeniu już nie wykazują skutków ubocznych. Tego rodzaju produkty działają bowiem przez 24 godziny (Tarchalska-Kryńska 1997).

Leki antyhistaminowe II generacji – idealne rozwiązanie dla kierowców 

Najlepszym rozwiązaniem dla osób, które borykają się z alergią na pyłki traw, a nie mogą sobie pozwolić na wystąpienie skutków ubocznych w postaci problemów z koncentracją czy nadmiernej senności, są leki antyhistaminowe II generacji (Tarchaallegralska-Kryńska 1997). Wykorzystane w nich nowoczesne substancje czynne skutecznie łagodzą objawy alergicznego nieżytu nosa wywołane przez alergeny wziewne. Przykładem leku antyhistaminowego II generacji jest Allegra®, która stosowana zgodnie z zaleceniami producenta pozwala zapomnieć o dyskomforcie wywołanym przez kichanie, katar, uczucie zatkanego nosa oraz zaczerwienienie i łzawienie oczu.

Składnikiem aktywnym leku Allegra® jest feksofenadyna, która nie wpływa na funkcje psychomotoryczne, dlatego też produkt ten został on dopuszczony w Stanach Zjednoczonych przez Federalną Agencję ds. Lotniczych do użytku przez pilotów i kontrolerów lotów (Wytyczne Federalnej Agencji ds. Lotniczych 14.04.2014).  Wykazano, iż Allegra® łagodzi dokuczliwe objawy alergicznego nieżytu nosa już godzinę po zażyciu tabletki.  Jej działanie utrzymuje się przez 24 godziny. Allegra® może być podawana już od 12. roku życia (ChPL leku Allegra®120 mg). Więcej informacji nt. leku Allegra® znajdziesz na stronie internetowej http://www.alergia-allegra.pl/

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie, oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.       

Piśmiennictwo:

  1. ChPL leku Allegra 120 mg, zatwierdzona 26.08.2011 *W celu identyfikacji wrażliwych osób, u których występuje nietypowa reakcja na leki, zaleca się sprawdzenie indywidualnej reakcji na produkt zanim pacjent będzie prowadził pojazd lub wykonywał skomplikowane zadania
  2. Kozłowski S.; Trawy. Właściwości, występowanie i wykorzystanie; Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne; 2013
  3. Leynaert B. Neukirch C. Liard R. Bousquet J. Neukirch F.; Quality of Life in Allergic Rhinitis and Asthma; American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine; Vol. 162, No. 4 (2000), pp. 1391-1396
  4. Mullol J. Maurer M. Bousquet J.; Sleep and Allergic Rhinitis; J Investig Allergol Clin Immunol 2008; Vol. 18(6): 415-419
  5. Nicholas M. Tarlo S. Cole P. Zamel N. Rutherford R. Griffin D. Phillipson EA.; Seasonal allergic rhinitis is associated with a detrimental effect on examination performance in United Kingdom teenagers: Case-control study; The American Review of Respiratory Disease 1982: 126(4):625-628
  6. Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych, dane retrospektywne za lata 1989-2014
  7. Rapiejko P., Lipiec A., Ratajczak J., Malkiewicz M., Chłopek K., Jurkiewicz J.; Wcześniejszy początek i dłuższy czas trwania sezonu pylenia traw; Alergia; 2004
  8. Samoliński B., Raciborski F., Tomaszewska A., Jakubik N., Marszałkowska J., Krzych-Fałta E., Samel-Kowalik P., Walkiewicz A., Życińska K.; Częstość występowania objawów nieżytów nosa i astmy w Polsce – badania ECAP. Doniesienia wstępne; Familily Medicine; 2007; 9(3); str. 596-601
  9. Samoliński B.; Alergiczny nieżyt nosa; Terapia; Nr 4 z. 1 (87), Kwiecień 2000; s. 22-27
  10. Strona internetowa https://www.polleninfo.org
  11. Tarchalska-Kryńska B.; Nowe generacje leków przeciwhistaminowych stosowanych w terapii chorób alergicznych; Alergia Astma Immunologia 1997; 2 (1); s. 3-8
  12. Wytyczne Federalnej Agencji do Spraw Lotniczych, http://bit.ly/2o3nHs5, 2014-04-14

Partnerem artykułu jest Allegra®