Uczulenie to bardzo uciążliwa dolegliwość, na którą cierpi coraz więcej osób. Pojawia się zarówno u dorosłych, jak i dzieci. Reakcja alergiczna może objąć skórę, przewód pokarmowy lub układ oddechowy. Alergicy cierpią na katar sienny, kaszel, zapalenie spojówek, pokrzywkę czy biegunkę. Przyczyną ich objawów mogą być różne alergeny, inny może być także mechanizm uczulenia. Jakie wyróżniamy rodzaje alergii?
Alergia to nieprawidłowa reakcja naszego organizmu na obiektywnie niegroźny czynnik środowiskowy. Układ odpornościowy uznaje antygeny obecne w pyłkach, pokarmach czy kurzu za elementy patogenne. Próbuje je wtedy zwalczyć tak, jak gdyby niszczył wrogie pasożyty czy bakterie. Pojawia się przewlekły proces zapalny, który jest podstawą uciążliwych dolegliwości alergicznych. Choć uczulenia różnią się od siebie, podstawą leczenia wszystkich jest unikanie kontaktu z alergenem.
Alergia wziewna
Alergia wziewna, jak nazwa wskazuje, obejmuje alergeny dostające się do naszego organizmu drogą oddechową. Mogą być to pyłki drzew lub traw czy zarodniki grzybów rosnących w lesie czy parkach. Mówimy wtedy o alergiach sezonowych, które pojawiają się tylko w momencie pylenia roślin. Całoroczne uczulenie obejmuje nadwrażliwość na sierść i naskórek zwierząt. W ciągły sposób uczulają także białka obecne w odchodach roztoczy lub spory pleśni rosnących w naszych domach. Objawy alergii wziewnej obejmują: katar sienny, kaszel i zapalenie spojówek. Niekiedy alergik może doznać ataku astmy. W jego trakcie oskrzela kurczą się, a chory odczuwa duszności oraz nie umie złapać oddechu. Alergie wziewne często wywołują reakcje krzyżowe. Ze względu na podobieństwo alergenów, chory może reagować nadmiernie nie tylko na pyłek roślinny, ale i niektóre owoce.
Alergia pokarmowa
Alergia pokarmowa obejmuje nadwrażliwość organizmu na antygeny obecne w pewnych pokarmach. Choć uczulić może nas praktycznie każdy rodzaj pożywienia, pewne alergie występują częściej niż inne. Najpowszechniejsze jest uczulenie na mleko, gluten, ryby, jaja, orzechy, soję i niektóre owoce. Uczulać może także kakao, niektóre warzywa, a także konserwanty i barwniki dodawane do żywności. Choć nadwrażliwość ta wiąże się z jedzeniem, na alergeny spożywcze reaguje nie tylko nasz układ pokarmowy. Pod ich wpływem pojawić się mogą duszności czy katar alergiczny. Alergia pokarmowa może manifestować się na skórze – chory cierpi wtedy na wysypkę czy pokrzywkę. Dolegliwość ta dotyczy często małych dzieci, których przewód pokarmowy nie jest w pełni rozwinięty. Nierzadko też cierpią one z powodu atopii, czyli wrodzonych predyspozycji do chorób alergicznych. Alergeny pokarmowe mogą wywołać u takich maluchów atopowe zapalenie skóry.
Alergia kontaktowa
Możemy uczulić się również na te substancje, które mają styczność z naszą skórą. Bezpośredni kontakt z alergenem dotyczy skóry i błon śluzowych. W jego miejscu pojawiają się reakcje zapalne, takie jak rumień, silny świąd, wypryski, pokrzywka i łuszczenie naskórka. Objawy te często wywołują metale, takie jak chrom i nikiel. Często używane są one do produkcji biżuterii lub elementów odzieży. Uczulają również żywice, lateks, barwniki oraz dodatki do tkanin oraz środki czystości. Możemy zareagować nadwrażliwością także na kosmetyki oraz drażniące związki wydzielane przez niektóre rośliny. Nieleczona alergia kontaktowa prowadzi do rozwoju alergicznego kontaktowego zapalenia skóry. Dlatego jej terapia wymaga bezwzględnego unikania styczności z uczulającymi substancjami.
Alergia natychmiastowa
Objawy uczulenia mogą pojawić się natychmiast po kontakcie z alergenem lub dopiero po dłuższym czasie. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z alergią natychmiastową. Dzielimy ją na dwa etapy: fazę uczulania oraz fazę reakcji alergicznej. W tej pierwszej nasz układ odpornościowy uczy się rozpoznawać alergen. Kontakt z pewnymi pokarmami, substancjami wziewnymi lub drażniącymi skórę wywołuje reakcję, która ma na celu ich zapamiętanie. Produkowane są wtedy przeciwciała IgE, które mają za zadanie rozpoznawać alergen. W tej fazie nie odczuwamy przykrych dolegliwości. Dopiero następna styczność z uczulającym czynnikiem wywoła fazę reakcji alergicznej. Przeciwciała rozpoznają go i inicjują wydzielanie czynników zapalnych. W kilka sekund pojawiają się wtedy typowe symptomy uczulenia.
Alergia opóźniona
Alergia opóźniona to wyjątkowo trudny przeciwnik. Jej objawy pojawiają się kilka godzin lub dni po kontakcie z alergenem. Z tego powodu trudno rozpoznać, co jest ich przyczyną. Za tym typem uczulenia stoją dwa mechanizmy: komórkowy i IgG-zależny. W tym pierwszym czynnik kontaktowy wywołuje pobudzenie limfocytów T oraz makrofagów bez udziału przeciwciał. Najczęściej jest to hapten, który nabiera właściwości alergizujących dopiero w momencie związania się z białkami osocza lub naskórka. Alergia IgG-zależna związana jest z nieszczelnością jelit. Przepuszczają one niestrawione do końca cząstki pokarmowe do krwiobiegu. Tam są wyłapywane przez przeciwciała IgG i wiązane w kompleksy immunologiczne. Te odkładają się w różnych narządach i przyczyniają się do powstania w nich reakcji zapalnych.
Karolina Solga
