Świerzbiączka to nazwa odnosząca się do grupy atopowych chorób skóry o charakterystycznych objawach. Towarzyszy im świąd, zaczerwienienie i suchość skóry. Niekiedy świerzbiączka była używana jako synonim atopowego zapalenia skóry, jednak są to dwa różne schorzenia. Znane są cztery rodzaje tej choroby: świerzbiączka letnia, guzkowa Hyde, skazowa Besniera oraz psychogenna. Co warto o nich wiedzieć?
Najbardziej dokuczliwym objawem świerzbiączki jest bardzo silne swędzenie skóry. Sprawia ono, że chory odruchowo drapie się i uszkadza zajęte wykwitem miejsca. Choroba zazwyczaj jest przewlekła i nie ma skłonności do ustępowania. Jakie są jej przyczyny i sposoby leczenia?
Świerzbiączka guzkowa Hyde
Świerzbiączka guzkowa może być skutkiem atopii. U części pacjentów z tą chorobą stwierdzono wysokie stężenie przeciwciał IgE po kontakcie z alergenami wziewnymi. Jej pojawieniu się sprzyjają także choroby wątroby, dermatoza pęcherzowa, infekcje lub schorzenia nerek. Jest także związana z silnym stresem. Świerzbiączka guzkowa charakteryzuje się symetrycznymi grudkami i guzkami rozsianymi po całym ciele, w szczególności na kończynach i pośladkach. Są one brązowe lub purpurowe i początkowo nie swędzą. Dopiero później pojawia się tak uciążliwy świąd, że chorzy miewają nawet myśli samobójcze. Wykwity skórne często łuszczą się, a skóra staje się pogrubiona i podatna na przebarwienia. Choroba nie ma tendencji do remisji, jest przewlekła, a jej leczenie jest trudne. Polega ono głównie na podawaniu glikokortykosteroidów, które ograniczają świąd. Pomocna może być również laseroterapia i krioterapia.
Świerzbiączka letnia
Świerzbiączka letnia jest fotodermatozą, czyli chorobą, której symptomy pojawiają się pod wpływem światła. Jej głównym objawem są grudkowate lub guzkowate wykwity, którym towarzyszy stan zapalny i świąd. Pojawiają się one kilka godzin lub dni po wystawieniu skóry na promieniowanie UV-A i UV-B. Kolejne ekspozycje sprawiają, że objawy łagodnieją, a organizm lepiej toleruje działanie słońca. Niestety, po zimie symptomy pojawiają się na nowo. Jeśli świerzbiączka letnia pojawi się u chorego raz, będzie już zawsze nawracać. Jej leczenie jest objawowe i polega na stosowaniu steroidów, leków immunosupresyjnych oraz kremów z wysokim filtrem UV. Korzystne jest przyjmowanie probiotyków oraz suplementacja selenu i beta-karotenu.
Świerzbiączka skazowa Besniera
Świerzbiączka skazowa Besniera nazywana jest również świerzbiączką ciężarnych. Swędzące wykwity pojawiają się na rękach oraz górnej części tułowia kobiet w ciąży (między 20. a 34. tygodniem). Występują też strupy i ubytki w skórze, a naskórek mocno się łuszczy. Dokładna przyczyna schorzenia nie jest poznana. Najprawdopodobniej jest ono wynikiem atopii, która ujawnia się w dużym nasileniu dopiero podczas ciąży. Świerzbiączka skazowa zazwyczaj ustępuje po porodzie, ale najczęściej nawraca w czasie kolejnych ciąż. Leczenie jest objawowe – stosuje się miejscowo leki przeciwświądowe i sterydowe.
Świerzbiączka psychogenna
Świerzbiączka psychogenna na podłoże psychiczne. Jej objawy pojawiają się, gdy chory jest w silnym stresie, mocno się zdenerwował lub doznał urazów psychicznych. Schorzenie to nierzadko dotyczy kobiet w wieku dojrzałym. Symptomy pojawiają się często w takich miejscach jak skóra karku, zgięcia łokciowe, okolice odbytu i narządy płciowe. Występują swędzące grudki, rumień i pęcherzyki. Leczenie polega na miejscowym stosowaniu leków ograniczających świąd. Ważne jest także unikanie przyczyn choroby, dlatego przydatne mogą być środki uspokajające. Pomóc może również wizyta u psychologa, który nauczy chorego metod radzenia sobie ze stresem.
Karolina Solga
