Liczba chorych na astmę oskrzelową stale rośnie. Według Światowej Organizacji Zdrowia na całym świecie może być ich nawet 150 milionów. Ta przewlekła choroba zapalna objawia się napadami duszności, świszczącym oddechem i uciążliwym kaszlem. Wśród jej przyczyn wyróżnia się głównie alergie, ale rozwinąć się może także pod wpływem infekcji wirusowych lub zanieczyszczenia środowiska. Właściwe leczenie pozwala na kontrolowanie przebiegu dychawicy. Niestety, nieleczona astma może mieć poważne skutki. Jakie powikłania daje?
Astma nie jest chorobą zaraźliwą. Jej przyczyną jest toczący się w oskrzelach stan zapalny. Nawet gdy chory nie cierpi z powodu przykrych objawów, komórki odpornościowe są obecne w błonie śluzowej dróg oddechowych. Najwięcej przypadków dychawicy odnotowywanych jest w krajach wysoko rozwiniętych. W Polsce na tę chorobę cierpi nawet 4 miliony osób. Astma upośledza jakość życia i wpływa negatywnie na aktywność zawodową chorych. Dlatego tak istotne jest jej odpowiednie leczenie, które zapobiega groźnym powikłaniom.
Astma – na czym polega?
W oskrzelach osoby chorej na astmę toczy się nieustannie proces zapalny. W błonie śluzowej dróg oddechowych występują komórki odpornościowe, takie jak eozynofile i limfocyty. Ich zadaniem jest między innymi wydzielanie cytokin, które odpowiadają za gwałtowną reakcję immunologiczną. Prowadzi ona do obrzęku i skurczu oskrzeli, których ściana jest dodatkowo stale pogrubiona z powodu przerostu mięśni gładkich. Astma jest chorobą, której przyczyny nie są jednoznacznie stwierdzone. U podłoża niektórych odmian dychawicy leży atopia, czyli genetyczne skłonności do chorób alergicznych. Niekiedy astmę wywołują także czynniki środowiskowe. Wymieniamy wśród nich alergeny, zanieczyszczenie powietrza, dym papierosowy czy przewlekłe infekcje dróg oddechowych.
Symptomy astmy oskrzelowej
Objawy astmy zazwyczaj mają charakter napadowy. Poza atakami choroby astmatyk nie skarży się na żadne dolegliwości. W trakcie napadu pojawia się u niego za to szereg bardzo uciążliwych, a nawet groźnych dla życia symptomów. Typowy dla dychawicy jest suchy kaszel, który zazwyczaj rozpoczyna atak. Następnie pojawiają się duszności i uczucie ściskania w klatce piersiowej. Wynikają one ze zwężenia oskrzeli, które zwiększają opór dla przepływającego powietrza. Mięśnie oddechowe muszą wtedy silniej się kurczyć, by dostarczyć powietrze do płuc. Charakterystyczny dla astmy jest także świszczący oddech. Wynika on z utrudnionego wydostawania się powietrza przez skurczone oskrzela podczas wydechu. Napad dychawicy kończy się często odkrztuszaniem wydzieliny. Niekiedy przechodzi samoistnie, jednak w wielu przypadkach konieczne okazuje się podanie leków przepisanych przez lekarza.
Jakie czynniki wywołują napad astmy?
Napady astmy często występują u chorych w nocy i nad ranem. Niekiedy pojawiają się również po wysiłku fizycznym. Atak astmy o podłożu alergicznym następuje w wyniku kontaktu z alergenem. Najczęściej dychawicę wywołują pyłki roślin oraz naskórek oraz ślina kotów. Przyczynić się mogą do niej także alergeny innych gatunków zwierząt, a także kurz czy zarodniki grzybów. Napad choroby pojawić się może także pod wpływem stresu, dymu tytoniowego lub rozpylonych w powietrzu drażniących substancji chemicznych. Warto wiedzieć, że spowodować go mogą także niektóre niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak kwas acetylosalicylowy. Przewlekłe nasilenie objawów astmy zwykle wywoływane jest przez wirusowe zakażenia górnych dróg oddechowych.
Nieleczona astma – jakie powikłania daje?
Astma to uciążliwa i nieuleczalna choroba. Odpowiednia terapia pozwala jednak na kontrolowanie jej przebiegu i zmniejszenie ilości napadów. Zaniechanie leczenia może być za to bardzo niebezpieczne w skutkach. Głównym powikłaniem astmy są nieodwracalne zmiany w oskrzelach. Ich ściany stają się przerośnięte i znacznie mniej sprężyste. Chory w wyniku tych nieprawidłowości ma stałe problemy z oddychaniem. Zignorowana dychawica może prowadzić do zagrażającego życiu stanu astmatycznego. Jego następstwem często są zaburzenia pracy całego układu oddechowego. U chorego pojawia się wtedy niewydolność oddechowa oraz groźne zmiany w obrębie układu krążenia i ośrodkowego układu nerwowego. Nieleczona astma prowadzi także do poważnych chorób, takich jak rozedma płuc lub nadciśnienie płucne.
Leczenie astmy oskrzelowej
Leczenie astmy oskrzelowej w dużej mierze polega na unikaniu czynników wywołujących napad choroby. W przypadku dychawicy o podłożu alergicznym konieczne jest wyeliminowanie alergenów z otoczenia chorego. W okresie pylenia uczulających roślin astmatyk powinien ograniczyć wychodzenie z domu. Farmakoterapia obejmuje stosowanie leków rozszerzających oskrzela oraz środków przeciwzapalnych. Te pierwsze to beta2-mimetyki, które przynoszą ulgę choremu w chwili wystąpienia duszności. Działające przeciwzapalnie glikokortykosteroidy pozwalają za to na opanowanie stanu zapalnego toczącego się w oskrzelach. Odpowiednie preparaty zapisuje astmatykowi lekarz. Pacjent nie powinien odstawiać lekarstw bez konsultacji ze specjalistą. Może doprowadzić to do zaostrzenia objawów choroby.
Karolina Solga
