immunoterapia

Alergia jest wynikiem nadwrażliwości naszego organizmu na neutralne substancje pochodzące ze środowiska. Alergenami wywołującymi przykre objawy mogą być pyłki roślinne, sierść zwierząt, kurz czy zarodniki grzybów. Kontakt z czynnikami uczulającymi wywołuje u alergika szereg symptomów. Pojawiają się u niego duszności, nieżyt nosa, zapalenie spojówek, łzawienie oczu, kaszel lub kichanie. Alergia nie jest chorobą, a jedynie reakcją naszego układu immunologicznego. Z tego względu jej leczenie jest utrudnione. Jedyną metodą, która działa na przyczynę uczulenia, jest immunoterapia, czyli leczenie swoiste. Co warto o niej wiedzieć?

Immunoterapia alergenowa, nazywana inaczej odczulaniem, to metoda pozwalająca zmniejszyć wrażliwość układu odpornościowego na konkretny czynnik. Polega ona na podawaniu alergikowi coraz większych dawek substancji, która wywołuje u niego uczulenie. Dzięki temu organizm chorego zaczyna tolerować alergen, a po kontakcie z nim nie występują przykre objawy alergii. Odczulanie stosuje się zarówno u dorosłych, jak i dzieci. Aby je przeprowadzić, alergik musi najpierw dokładnie określić, co go uczula. W tym celu wykonuje się punktowe testy skórne.

Immunoterapia swoista – czym jest?

Immunoterapia swoista, czyli odczulanie lub szczepienie alergenowe, to jedyna przyczynowa metoda leczenia alergii. Leczenie to pozwala na zmniejszenie nadwrażliwości uczulonej osoby na pochodzące ze środowiska alergeny, takie jak pyłki roślin, sierść zwierząt, zarodniki grzybów, jad owadów czy kurz. Immunoterapia stosowana jest u chorych na alergie wziewne lub źle reagujące na ugryzienia owadów. Niestety, nie odczula się osób cierpiących na alergie pokarmowe. Samo szczepienie polega na podawaniu alergikom stopniowo rosnących dawek substancji wywołującej uczulenie. Metoda ta charakteryzuje się długoterminową skutecznością. Odczulanie nie tylko zapobiega rozwojowi choroby alergicznej, ale także poprawia komfort życia pacjenta.

Wskazania do immunoterapii swoistej

Immunoterapia swoista dotyczy nadwrażliwości organizmu alergika na konkretną substancję. Z tego powodu może być zastosowana jedynie wtedy, gdy znany jest czynnik wywołujący dokuczliwe objawy. U osoby z podejrzeniem alergii należy wykonać dodatkowe badania: punktowe testy skórne, oznaczenie przeciwciał IgE lub testy prowokacyjne. Odczulanie jest skuteczne jedynie wtedy, gdy pacjent ściśle współpracuje z lekarzem. Z tego względu chory musi zostać poinformowany o przebiegu leczenia, czasie jego trwania, kosztach i ewentualnym ryzyku. Ta metoda leczenia zalecana jest, gdy unikanie ekspozycji na alergen przez chorego nie przynosi wymiernych efektów. Bezpośrednim wskazaniem do odczulania są schorzenia alergiczne takie jak nieżyt nosa, zapalenie spojówek, astma oskrzelowa. Stosuje się je także w przypadku IgE-zależnego uczulenia na jad owadów.

Odczulanie – przeciwwskazania

Niestety, leczenie alergii metodą immunoterapii swoistej nie może być stosowane u każdego. Bezwzględnymi przeciwwskazaniami do odczulania są poważne choroby układu odpornościowego, schorzenia układu sercowo-naczyniowego, a także nowotwory złośliwe i przewlekłe zakażenia bakteryjne czy wirusowe. Lekarz odradzi immunoterapię także osobom z ciężką astmą i zaburzeniami psychicznymi. Nie stosuje się tej terapii także wtedy, gdy pacjent leczy się jednocześnie beta-blokerami. Odczulać nie powinno się kobiet w ciąży, ponieważ ewentualny wstrząs anafilaktyczny mógłby uszkodzić płód. Odkłada się rozpoczęcie immunoterapii także wtedy, gdy chory cierpi na infekcje górnych dróg oddechowych.

Immunoterapia swoista – przebieg leczenia

odczulanie

Podczas terapii stosuje się szczepionki standaryzowane, które zawierają określone ilości alergenów związanych z nośnikiem. Niekiedy czynniki wywołujące uczulenie są modyfikowane chemicznie, dzięki czemu pojawia się mniej objawów niepożądanych uczulenia. Takie substancje nazywamy alergoidami. Nie należy także w jednej szczepionce łączyć alergenów pyłków ze związkami pochodzącymi od roztoczy, pleśni czy karaluchami. Początkowo dawki wzrastające podaje się alergikowi co tydzień lub dwa tygodnie. Dawki podtrzymujące tolerancję na alergen stosuje się co miesiąc albo półtora miesiąca. Skuteczniejsza jest immunoterapia całoroczna niż przedsezonowa, podawana krótki czas przed pyleniem roślin. Alergeny podaje się pacjentowi podskórnie za pomocą zastrzyku. Badane są także inne metody aplikowania szczepionek, ale jak dotąd jedynie droga podjęzykowa wykazuje dostateczną skuteczność.

Czy odczulanie jest bezpieczne?

Pacjent po podaniu szczepionki może doświadczyć przykrych objawów typowych dla uczulenia. Z tego względu powinien pozostać w gabinecie lekarskim jeszcze pół godziny po zastrzyku. Warto też upomnieć się o pisemne wytyczne, w których opisany będzie sposób postępowania w razie nasilenia symptomów po wyjściu z poradni. Dawki szczepionki są redukowane w zależności od czasu, który upłynął od poprzedniej iniekcji oraz ewentualnych reakcji niepożądanych. Odkłada się także odczulanie w przypadku pojawienia się grypy czy przeziębienia u chorego. Lekarze stosują się do procedur bezpieczeństwa. Z tego względu immunoterapia przeprowadzana pod okiem specjalisty nie stanowi zagrożenia. Korzyści związane z odczulaniem są bezdyskusyjne. Dzięki niemu poprawia się komfort życia alergika, a objawy znikają lub stają się znacznie mniej dokuczliwe.

Karolina Solga