Nasz organizm narażony jest na wiele różnych czynników, które mogą być przyczyną jego uszkodzenia lub wywołać chorobę. W ochronę przed patogenami zaangażowany jest układ odpornościowy. Należące do niego komórki zapamiętują, rozpoznają i likwidują zagrożenia. Ich różne rodzaje produkowane są w grasicy, śledzionie, węzłach chłonnych, jelitach, szpiku kostnym czy migdałkach. Komórki odpornościowe nazywane są białymi ciałkami krwi. Należą do nich między innymi eozynofile, czyli granulocyty kwasochłonne. Są one zaangażowane w walkę z pasożytami, bakteriami czy wirusami. Jaka jest ich rola w diagnostyce alergii?
Eozynofile stanowią niewielki procent komórek odpornościowych. Ich liczba wynosi jedynie 2-4% całkowitej ilości leukocytów. Należą do granulocytów, czyli komórek, które zawierają w swojej cytoplazmie ziarnistości. Ich podstawowe zadanie to ochrona organizmu przed pasożytami, wirusami i bakteriami. Biorą również udział w reakcjach alergicznych. Stan podwyższonego poziomu eozynofili we krwi obwodowej nazywany jest eozynofilią.
Eozynofile – czym są?
Eozynofile, czyli granulocyty kwasochłonne, to białe krwinki wytwarzane w szpiku kostnym z komórek macierzystych. Pełną dojrzałość osiągają po 5-6 dniach. Po tym czasie są uwalniane do krwi, w której bytują do 12 godzin, a następnie przemieszczają się do tkanek. Najczęściej znajdują się w skórze, nabłonku dróg oddechowych i przewodu pokarmowego. Mierzą około 12-16 µm. Charakterystyczna dla tych komórek odpornościowych jest zmiana koloru ziarnistości na ceglastoczerwony podczas barwienia ich eozyną. Prawidłowa ilość eozynofili powinna wynosić 50-400 komórek na 1 mm3 krwi obwodowej. Wartości powyżej tych norm świadczą o eozynofilii. Pojawia się ona, gdy w organizmie zachodzą reakcje alergiczne, powstają procesy zapalne lub nastąpi zarażenie pasożytami.
Funkcje eozynofili
Eozynofile w swojej cytoplazmie zawierają ziarnistości wypełnione enzymami, które wpływają na wytwarzanie mediatorów stanu zapalnego. Produkują też różnorodne substancje szkodliwe dla patogenów: nadtlenek wodoru czy enzymy rozkładające kolagen i elastynę. Ich wydzielanie następuje w wyniku kontaktu z antygenami pasożytów, komórek nowotworowych, bakterii lub wirusów. Krwinki te mają także właściwości żerne wobec bakterii, cząstek obojętnych, grzybów, białek alergennych i erytrocytów. Biorą czynny udział w niszczeniu pasożytów i regulacji reakcji odpornościowych. Co więcej, doprowadzają także do aktywacji płytek krwi, dzięki czemu wpływają na proces gojenia ran. Niestety, zaburzenie współdziałania eozynofili z komórkami tucznymi prowadzić może do reakcji alergicznych.
Z czego wynika eozynofilia?
Eozynofilia jest stanem podwyższenia liczby granulocytów kwasochłonnych we krwi. W trakcie badania określa się, jaki procent nadwyżkowych eozynofili został stwierdzony. Nadmiar na poziomie 5-15% wskazywać może na atopię. Eozynofilia wynosząca 15-45% jest typowa dla chorób alergicznych, zażywania niektórych leków czy zakażeń pasożytniczych. Pojawia się także w trakcie radioterapii. Nadwyżka kwasochłonnych granulocytów na poziomie 50-90% nazywana jest wysoką eozynofilią. To poważny stan, który oznaczać może białaczkę lub bytowanie pasożytów bezpośrednio w tkance. Duża ilość tych komórek odpornościowych pojawia się w przebiegu bardzo wielu chorób dotyczących skóry, tkanki łącznej, płuc czy zaburzeń hormonalnych. Dlatego stwierdzenie eozynofilii podczas badań wymaga dalszej diagnostyki w celu ustalenia jej przyczyny.
Rola eozynofili w diagnostyce alergii
Eozynofilia pojawia się w przebiegu wielu chorób alergicznych i atopowych. Świadczyć może o atopowym zapaleniu skóry, astmie oskrzelowej, alergicznym nieżycie nosa czy chorobach zawodowych płuc. Pojawia się też, gdy cierpimy na wyprysk kontaktowy, pokrzywkę, alergię na białka mleka czy pyłki kwiatowe. Określa się ją poprzez standardowe badanie krwi. W laboratorium ziarnistości granulocytów kwasochłonnych barwią się na ceglastoczerwony kolor, dzięki czemu możliwe jest ich zliczenie. Choć sama eozynofilia nie świadczy o alergii, jej stwierdzenie może być cenną informacją dla lekarza. W niektórych przypadkach przeprowadza się także cytologię złuszczeniową błony śluzowej nosa. U zdrowych osób w próbce pobranej z dolnej małżowiny nosowej nie znajdują się eozynofile. Ich obecność świadczyć może o nieżycie nosa wywołanym alergią.
Karolina Solga
